चुंबळ

पानमळ्यात माती टाकायला
घर मजूरीनं जायचं
पायात चप्पल वगैरे नसायची
डोक्यावर चुंबळ मात्र असायचीच असायची...

नदीकाठच्या खदानीतून
धावतपळत
डोक्यावरून माती वाहून नेताना
वारंवार निसटणारी चुंबळ
रागारागानं घट्ट करून
ठेवायचो डोक्यावर
टोपल्यातली माती दांडात टाकली
की मातीसह चुंबळ पडायची पुन्हापुन्हा दांडात...

मग माय करून द्यायची
जुन्या लुगड्याच्या पदराची
एक सैलसर चुंबळ प्रेमानं
ती दिवसभर
डोकं शांत ठेवायची

चुंबळ बनवणं
तशी एक
अनुभवसिद्ध कलाच...
जेवढी सैल बनवावी
तेवढी घट्ट बसते डोक्यावर
ओझं मग वाटंतच नाही ओझं...
घट्ट बनवली
तर निसटत राहते वारंवार
डोक्यावरून खाली
अन् ठरत राहते डोकेदुखी...

काटक्यांचा भारा असो वा असो बोजड मोळी
भाजीभाकरी अन् विळ्याखुरप्यांनी भरलेलं टोपलं असो
वा असोत पाण्यानं भरलेली हंड्यांची उतरंड...
चुंबळ उचलते ओझ्यातला खारीचा वाटा...
बाई संसाराचा भार उचलते तशीच अगदी...

मोठं झाल्यावर ऐकायला मिळालं
अमुक एक मोठा मुलगा म्हणे
एकांतात
चुंबळीसोबत करतो संभोग.......

बाई खरंच चुंबळ असते....?
जुन्यानव्या वस्त्रांत गुंडाळून
हवा तसा पीळ द्यायला......?

की
बाईचंच चुंबळीसोबत
जुळतं असं नातं
की
बाई जगत राहते आयुष्यभर
एक सैलसर चुंबळ होऊन.....?

~ राजीव मासरूळकर
   दि.17/07/2017
   09:15 AM